DE ONDERNEMER IN DAVID BOWIE

David Bowie is overleden. De legende zal straks leven dat hij zelf heeft bepaald wanneer hij zou gaan. Zijn album kwam uit op de dag van zijn verjaardag, een paar dagen later sterft hij. Als de legende een grond van waarheid heeft, zou het alweer betekenen dat Bowie handelde vanuit de geest van de ondernemer die tegen de stroom van de middelmaat – en wars van al wat conventioneel is – zijn pad uitstippelt. Als de legende geen waarheid blijkt, blijf ik hem om dezelfde eigenschappen eren.

Ondernemers zijn artiesten

Het zal u misschien verbazen dat ik ondernemers steeds als artiesten beschouw. Het ondernemerschap heeft voor de buitenwereld het aura van de zakelijkheid, maar die perceptie is misplaatst. Ondernemers creëren, ondernemers creëren bovendien passioneel. Zij zijn er als geen ander van overtuigd dat wat zij in de wereld zetten, zij het een product of een dienst, in kleine of grote mate ‘iets’ verandert aan de wereld. Ondernemers willen kunnen leven van hun passie, maar het groot gewin is niet hun eerste doel.

Van een aantal beroemde artiesten werd geschreven dat zij zich lieten misleiden door malafide managers. De artiest, de kunstenaar wordt al te vaak een grote graad van naïviteit toegedicht, alsof kunstenaars per definitie geen oog hebben voor die aspecten van het ondernemerschap die naast de creatie staan. Malafide mensen zijn er overal, maar laat ook duidelijk zijn dat er meer voorbeelden te vinden zijn van artiesten die zich lieten omringen door de juiste mensen. Artiesten zijn ondernemers, zij creëren een lied, een muziekstuk, een beeldhouwwerk, een danschoreografie. Net zoals ondernemers willen artiesten kunnen leven van hun passie, net zoals ondernemers streven zij niet naar het groot gewin. Als zij door hun kunst veel geld verdienen, leven zij nog steeds voor de kunst. Net zoals de ondernemer voor zijn of haar creatie leeft.

Ondernemen voorbij de creatie

Hou de gedachte even vast dat elke ondernemer een artiest is en elke artiest een ondernemer. Dergelijke persoonlijkheden zijn per definitie gevoelsmensen en het is verkeerd, zelfs zinloos, om van deze mensen managers te maken die zich diepzinnig in de technocratie van de zakelijke processen storten. Een ander gegeven : het is ongepast dat ondernemers zich laten sturen door managers die uit grote structuren komen, heren en dames wiens handelingen en taal eigen is aan grote structuren. De ware ondernemer kan over veel – zo niet alles – meepraten maar wenst niet alles diepzinnig op te volgen. Hij wil op de hoogte worden gehouden, overwegen, zelfs beslissingen nemen, maar steeds gericht op zijn passie : de creatie van het product of de dienst.

David Bowie heeft zijn deel zakelijke sores gehad als beginnende artiest, zelfs in de jaren van Ziggy Stardust. Maar later heeft hij zich omringd met vertrouwensvolle mensen die zijn taal spraken. Dat was het moment waarop Bowie de rust vond als ondernemer, een rust die hem toeliet om opnieuw passioneel te creëren en zichzelf voortdurend heruit te vinden. Dat laatste is de unieke eigenschap van de ware ondernemer.

De ondernemer laat zijn passie niet bedreigen

De titel kan doen verraden dat de ondernemer alles wil controleren of in handen houden. Als hij het al doet, zal het met tegenzin zijn. Vraag het maar aan ondernemers, zij schreeuwen om een goede entourage, net omdat zij daardoor de ruimte hebben om te doen waar zij goed in zijn. Essentieel is de attitude van de juiste entourage. Het betreft mensen die de ondernemer ondersteunen in het groeien naar een structuur die hem of haar toelaat om ondernemer te zijn. Het is een entourage die het visionairschap van de ondernemer gelooft, die zijn opportuniteitsgevoel ondersteunt en een kader wil bieden waarin de ondernemer zijn talent kan neerzetten. Dat vraagt begrip voor de gedrevenheid van de ondernemer die soms sneller denkt en handelt dan zijn schaduw.

Meteen wordt duidelijk dat de ondernemer een specifiek soort manager zoekt, een manager die hem steeds het totale beeld biedt, een manager die oplossingen zoekt waar de technocratische versnippering zich aandient. Een manager dus die niet uit grote structuren komt waar expertises per definitie versnipperd zijn en waar het taalgebruik per expertise een eigen jargon heeft waar de ondernemer op z’n zachtst gezegd zeer zenuwachtig van wordt. De ondernemer wordt kregelig waar hij zijn passie bedreigd weet, een goede entourage vermijdt dat.

Ondernemen is een gevoel

Vele ondernemers laten zich ringeloren waar het hun opvolging betreft, in vele gevallen dus waar het hun kinderen betreft. Kinderen van ondernemers zijn niet noodzakelijk ondernemers. En als zij het zijn, worden zij vaak naar managementscholen geduwd waar zij de expertise van de manager uit grote structuren moeten opdoen. Ondernemende zonen en dochters verdienen dat niet. Zij verdienen om gesteund te worden in het ondernemerschap door een entourage die de stichter-ondernemer ook heeft of heeft gehad.

Laat duidelijk zijn dat elke vorm van bedrijfseconomische kennis een meerwaarde kan zijn, scholing is belangrijk. Maar voor de ondernemer – of het nu de stichter of een van de kinderen is – blijft die zakelijke kennis wat ze is : een ondersteunende meerwaarde en niet de essentie. Ondernemen is creëren, en creëren start vanuit een gevoel. Ondernemers zijn positief en koppig tegelijk, ondernemers hebben geen angst omdat zij geloven in wat wél mogelijk is, ondernemers gaan in tegen wat conventioneel is om dat zij vernieuwend willen zijn. David Bowie was een ondernemer.