DE ANGST EN DE WAARDIGHEID

Angst

De zanger zegt dat de mensen wat minder snel bang moeten zijn. De zanger heet Thé Lau, hij spreekt zijn laatste publieke zin uit in gesprek met een journalist van RTL4. De mensen moeten wat minder snel bang zijn, een slotzin van een leven, woorden met die de kern bloot leggen van de erfzonde, van de moedwillige ongelijkheid, van de zucht naar macht, van de angst voor het onbekende, en ultiem dus van het tekort doen van onszelf en de medemens. Ik bekijk het fragment met Thé Lau en even later zie ik beelden van mensen die worden weggemaaid in Tunesië, van aanslagen in Frankrijk, Koeweit en Somalië. Geloofsovertuigingen – ontstaan uit angst – leiden naar niet te vatten daden. Angst wordt gehandhaafd door tot zichzelf verklaarde technocraten van het geloof. De wet is niet langer dode letter, de interpretatie van de letter laat hen toe dat er wordt vermoord. Angst heeft mensonwaardige gevolgen. In meer filosofische zin wil ik er aan toevoegen dat angst als gegeven mensonwaardig is, we hoeven de emotie die angst is niet tot ons te nemen, laat staan te koesteren.

Waardigheid

In Athene kwamen mensen op straat. Aan de ene kant van het park protesteerden de ambtenaren. Ze wilden bij Europa blijven omdat ze vreesden dat het overheidsapparaat hen niet langer zou financieren, zonder Europa. Aan de andere kant van het park betoogden Grieken tegen Europa. Zij vreesden dat er nog meer zou worden bespaard op hun karige loon als Europa zich moeide. De schuldeisers stonden voor de belangrijkste keuze sinds het ontstaan van Europa : kozen zij voor een model waarin het delen centraal staat of kozen zij voor een technocratisch afbetalingsplan waarvan zij op voorhand wisten dat het niet haalbaar was, maar waarvan zij ook wisten dat het tijdelijk een aantal belangen zou dienen. Het eerste ging over visie en geloof in het kunnen van de Grieken, het tweede ging over angst. Bij het eerste ontbrak het lange tijd aan visie en geloof.

De druk van de technocratie deed verlammen en parkeerde de Grieken in mensonwaardig gebied. Al maanden zegden de Grieken dat zij waardig behandeld wilden worden, de oplossing die er nu ligt, zal ademruimte geven maar of het voldoende is om fundamenteel zuurstof te bieden is lang niet zeker. Ik heb in Griekenland veel ondernemerschap gezien en verwacht nog veel ondernemerschap in de toekomst, op voorwaarde dat de angst ruimte maakt voor het geloof in het talent van de mens. Talent en waardigheid zijn de vruchtbare bodem voor creativiteit en initiatief. Helaas zullen een aantal Grieken ook moeten durven onderkennen dat zij geen bescherming meer zullen vinden, dat ook zij hun angst op zij moeten zetten, dat ook zij hun waardigheid dienen terug te vinden in het veruiterlijken van hun talent.

 Waarschuwing

In Vlaanderen zweren vele politici nog steeds bij het grote geloof in corporate bedrijven die structureel ingebed zijn in een technocratisch model en dito financiële processen. Wat er ook wordt beweerd, de flexibele Vlaamse ondernemer krijgt maar weinig flexibele ondersteuning. De technocratische structuren van overheid, banken en andere diensten zijn niet aangepast aan wat de ondernemer nodig heeft : geloof in zijn kunnen en wendbare diensten en processen. Om het eufemistisch te duiden : wanneer een groot bedrijf wordt stopgezet, schiet een structuur in actie die zorg draagt voor de medewerkers, wanneer een klein bedrijf wordt stopgezet is het vangnet net iets minder aanwezig. Gelijkaardige logica heerst ook bij de banken en andere diensten. De argumentatie die wordt geformuleerd, valt steeds terug op technocratische principes waarvan geen mens nog weet hoe ze zijn ontstaan, laat staan waarom ze tot in den treure worden gehandhaafd, tenzij om de belangen van een beperkte groep te dienen. De handelingen die hier worden gesteld, verschillen niet zoveel van de Griekse.

Een nieuwe visie dringt zich op, een nieuwe vorm van durf dringt zich op, durf gebaseerd op het geloof in het ondernemerschap. Angst voor het nieuwe verlamt de durf om te doen. Ondernemers zijn sterk in doen, laten we hen dan ook waardig omringen, door een overheid, door banken, door instanties die eindelijk inzien dat het ondernemerschap in Vlaanderen cultureel is ingebed, corporates als standaard behoren niet tot onze natuur. Mensen moeten wat minder snel bang zijn, vooral degenen die terugplooien op wat zij kennen omdat ze nooit iets anders hebben gekend. Laat dit een waarschuwing zijn bij het ingaan van een warme zomer : indien de technocratische structuren zich niet in vraag stellen, zullen ondernemende mensen creëren wat gecreëerd moet worden om waardig te leven zonder de last van de technocratie. Creatieve en visionaire doeners halen het verleden altijd in, wars van de angst voor het onbekende.